RỦI RO PHÁP LÝ VÀ CHẾ TÀI MỚI VỀ VIỆC KHAI KHỐNG VỐN ĐIỀU LỆ VÀ KHAI HỒ SƠ KHÔNG TRUNG THỰC

Việc thành lập doanh nghiệp tại Việt Nam ngày càng trở nên thuận lợi nhờ chính sách mở cửa và tinh giản thủ tục hành chính. Tuy nhiên, cùng với sự nở rộ của các mô hình kinh doanh mới, một thực trạng đáng lo ngại đang gia tăng: doanh nghiệp khai khống vốn điều lệ hoặc cung cấp thông tin sai lệch trong hồ sơ đăng ký kinh doanh. Từ ngày 01/7/2025, Luật Doanh nghiệp sửa đổi năm 2025 (Luật số 76/2025/QH15) đã bổ sung những quy định mới và chế tài mạnh mẽ để xử lý hành vi này.

1. KHÁI NIỆM VÀ THỰC TIỄN KHAI KHỐNG VỐN ĐIỀU LỆ

Vốn điều lệ là tổng số vốn mà các thành viên/cổ đông cam kết góp vào công ty trong một khoảng thời gian nhất định và được ghi trong điều lệ công ty cũng như hồ sơ đăng ký doanh nghiệp. Trong thực tế, nhiều doanh nghiệp đăng ký mức vốn rất lớn, nhưng thực chất không có năng lực tài chính tương ứng. Điều này nhằm mục đích tạo vỏ bọc uy tín, thu hút đối tác, đạt điều kiện đấu thầu, hoặc thậm chí tránh nghĩa vụ thuế, kiểm toán trong những trường hợp cụ thể

Ví dụ, một công ty đăng ký vốn điều lệ 50 tỷ đồng, nhưng thực tế chỉ có 500 triệu đồng. Trong khi đó, họ không thực hiện nghĩa vụ góp đủ vốn trong thời hạn pháp luật quy định (90 ngày kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp), và cũng không báo cáo việc chưa góp đủ vốn cho Sở Kế hoạch và Đầu tư.

Đây chính là hành vi khai khống vốn điều lệ, và theo quy định mới, nó sẽ không còn là “kẽ hở có thể lách luật” như trước đây.

2. QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT MỚI VỀ XỬ LÝ HÀNH VI KHAI SAI HỒ SƠ ĐĂNG KÝ DOANH NGHIỆP

Điều 16 và Điều 17 của Luật Doanh nghiệp sửa đổi năm 2025 quy định rõ:

“Nghiêm cấm tổ chức, cá nhân lợi dụng việc thành lập, tổ chức, quản lý doanh nghiệp để khai khống vốn điều lệ, khai không đúng sự thật trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp, để trục lợi hoặc thực hiện hành vi vi phạm pháp luật khác.”

Luật cũng nhấn mạnh:

- Cá nhân thực hiện hành vi khai khống vốn điều lệ, khai sai sự thật có thể bị cấm thành lập hoặc quản lý doanh nghiệp trong thời hạn từ 1 đến 3 năm.

- Doanh nghiệp có hành vi vi phạm sẽ bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp nếu không khắc phục.

Quy định mới này mang tính răn đe cao, đồng thời khắc phục tình trạng lâu nay khi chế tài chưa đủ sức ngăn chặn hành vi gian dối trong đăng ký kinh doanh.

3. TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ CỦA CÁ NHÂN LIÊN QUAN

Không chỉ dừng lại ở việc cấm hành nghề, người thực hiện hành vi vi phạm có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự, tùy theo mức độ:

- Xử phạt hành chính: Theo Nghị định 122/2021/NĐ-CP (đang được điều chỉnh tương ứng với Luật sửa đổi), mức phạt tiền có thể lên đến 100 triệu đồng đối với doanh nghiệp có hành vi kê khai sai sự thật, không góp đủ vốn đúng hạn, hoặc không báo cáo tình trạng vốn góp.

- Xử lý hình sự: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 222 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) về tội “Cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán” hoặc các tội danh khác nếu hành vi nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản hoặc trốn thuế.

4. ẢNH HƯỞNG THỰC TIỄN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG DOANH NGHIỆP

Hậu quả của việc khai khống vốn điều lệ không chỉ dừng ở vi phạm pháp luật mà còn tạo ra hệ lụy lâu dài cho doanh nghiệp:

- Mất uy tín với đối tác, ngân hàng và cơ quan nhà nước. Khi bị kiểm tra hoặc khi phải chứng minh năng lực tài chính, doanh nghiệp không thể chứng minh vốn điều lệ đã góp.

- Không đủ điều kiện đấu thầu, ký hợp đồng, hoặc được cấp phép trong các ngành nghề yêu cầu năng lực vốn tối thiểu (như xây dựng, logistics, bất động sản…).

- Nguy cơ bị kiểm tra, thanh tra đột xuất, dẫn đến đình trệ hoạt động kinh doanh.

- Tác động đến người đại diện pháp luật: nếu bị cấm thành lập hoặc quản lý doanh nghiệp thì các cá nhân này cũng không được sử dụng tên mình trong các doanh nghiệp khác trong thời gian bị cấm.

5. DOANH NGHIỆP CẦN LÀM GÌ ĐỂ TUÂN THỦ ĐÚNG QUY ĐỊNH?

Từ 01/7/2025 trở đi, các doanh nghiệp (cũ và mới thành lập) cần đặc biệt lưu ý:

- Chỉ ghi vốn điều lệ đúng với khả năng thực tế và cam kết góp vốn đúng hạn.

- Trong vòng 90 ngày kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, phải góp đủ vốn và cập nhật tình trạng góp vốn lên hệ thống đăng ký quốc gia.

- Trường hợp không góp đủ, cần làm thủ tục điều chỉnh vốn điều lệ hoặc ghi nhận việc chưa góp đủ, tránh bị xử phạt hành chính.

- Người đại diện pháp luật, giám đốc, kế toán trưởng cần kiểm tra kỹ tính trung thực của hồ sơ doanh nghiệp, đặc biệt trong các nội dung liên quan đến vốn, cổ đông sáng lập, ngành nghề và địa chỉ trụ sở.

6. LỜI KHUYÊN TỪ GÓC NHÌN TƯ VẤN PHÁP LÝ

Doanh nghiệp hiện nay không chỉ là một thực thể kinh doanh, mà còn là chủ thể mang trách nhiệm pháp lý rất rõ ràng. Việc kê khai trung thực không chỉ giúp doanh nghiệp phát triển lành mạnh, minh bạch mà còn là cách tự bảo vệ mình trước rủi ro pháp lý trong thời đại số, khi dữ liệu doanh nghiệp được liên thông và kiểm tra dễ dàng hơn bao giờ hết.

Là một đơn vị tư vấn chuyên nghiệp, Khánh An có một số khuyến nghị dành cho doanh nghiệp như sau:

- Thường xuyên rà soát hồ sơ pháp lý, đặc biệt khi có sự thay đổi liên quan đến cổ đông, vốn, địa chỉ...

- Tư vấn trước khi đăng ký tăng vốn điều lệ, tránh tình trạng đăng ký “ảo” để lấy uy tín ngắn hạn mà đối mặt rủi ro dài hạn.

- Đào tạo nhận thức pháp luật nội bộ cho nhân sự quản lý cấp cao về nghĩa vụ pháp lý, nhất là những nội dung bị cấm trong Luật Doanh nghiệp mới.

Trên đây là những nội dung tư vấn cơ bản của chúng tôi liên quan đến những rủi ro pháp lý và chế tài mới về việc khai khống vốn điều lệ và khai hồ sơ không trung thực. Nếu quý khách hàng cần hỗ trợ chi tiết hơn hoặc gặp khó khăn trong quá trình thực hiện thủ tục, vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi để được hướng dẫn và hỗ trợ kịp thời, nhanh chóng và hiệu quả nhất.

Tham khảo thêm: Dịch vụ tư vấn thường xuyên – nền tảng bảo vệ doanh nghiệp trước biến động và quản trị nội bộ

UY TÍN – CHẤT LƯỢNG – HIỆU QUẢ CAO là những giá trị chúng tôi mang lại cho Quý khách hàng. Đáp lại những giá trị đó là những phản hồi rất tích cực đã mang lại động lực cho Khánh An phát triển như ngày hôm nay. Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ ngay với chúng tôi.

Thông tin liên hệ:

CÔNG TY TNHH TƯ VẤN KHÁNH AN

Address: 88 To Vinh Dien, Khuong Dinh, Ha Noi

Mobile: 02466.885.821 / 096.987.7894

Web: Khanhanlaw.com

Email: Info@khanhanlaw.net