Luật bảo vệ môi trường là gì? Những điều cần biết trong thời đại xanh

Trong kỷ nguyên mà thuật ngữ “biến đổi khí hậu” không còn là lời cảnh báo xa xôi, mà đã trở thành một thực tế nhức nhối, việc bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của riêng các tổ chức, chính phủ hay chuyên gia môi trường, mà là nghĩa vụ của mỗi công dân toàn cầu. Từ những trận lũ lụt lịch sử, hiện tượng thời tiết cực đoan, đến sự suy giảm nghiêm trọng của đa dạng sinh học – tất cả đều gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh rằng: Trái Đất đang cần được bảo vệ hơn bao giờ hết.

Trong bối cảnh đó, các chính sách pháp lý về môi trường ra đời không chỉ để quản lý tài nguyên thiên nhiên một cách bền vững, mà còn nhằm ràng buộc trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp trong việc hạn chế những tác động tiêu cực đến hệ sinh thái. Và Luật Bảo vệ môi trường chính là trụ cột pháp lý quan trọng, là “la bàn” định hướng cho sự phát triển hài hòa giữa kinh tế - xã hội và thiên nhiên.

Nhưng Luật bảo vệ môi trường là gì? Nó bao gồm những nội dung nào? Những nguyên tắc, nghĩa vụ và quyền lợi ra sao? Trong thời đại mà xu hướng “xanh hóa” lan rộng trong mọi lĩnh vực – từ công nghệ, sản xuất đến tiêu dùng – hiểu rõ về luật này không chỉ giúp chúng ta sống có trách nhiệm hơn, mà còn trở thành nền tảng để xây dựng những cộng đồng bền vững, an toàn và văn minh hơn trong tương lai.

Hãy cùng khám phá toàn diện trong bài viết dưới đây: từ những khái niệm cốt lõi, hệ thống quy định pháp luật, cho đến những tác động thực tiễn trong đời sống hiện đại – tất tần tật những điều bạn cần biết về Luật bảo vệ môi trường trong thời đại xanh.

Luật bảo vệ môi trường mới nhất

Vào ngày 17 tháng 11 năm 2020, Quốc hội nước ta đã chính thức thông qua Luật số 72/2020/QH14, còn gọi là Luật Bảo vệ Môi trường 2020, tại kỳ họp thứ 10. Luật này chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1 tháng 1 năm 2022, ngoại trừ một số quy định đặc biệt tại khoản 2 Điều 170 được áp dụng sớm hơn, từ ngày 1 tháng 2 năm 2021.

Luật Bảo vệ Môi trường 2020 đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc đổi mới và cải cách thủ tục hành chính liên quan đến bảo vệ môi trường. Luật đã đưa ra nhiều quy định nhằm tối giản hóa thủ tục, giảm bớt chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, chẳng hạn như: thu hẹp phạm vi các dự án bắt buộc phải thực hiện đánh giá tác động môi trường (ĐTM); tích hợp các thủ tục hành chính thành một Giấy phép môi trường (GPMT) duy nhất; đồng thời đồng bộ hóa các công cụ quản lý môi trường theo từng giai đoạn của dự án, từ lúc xem xét chủ trương đầu tư, thẩm định, triển khai đến vận hành và kết thúc dự án.

Bên cạnh đó, Luật được xây dựng với khung chính sách toàn diện, nhằm tạo ra một hệ thống pháp luật bảo vệ môi trường tổng thể, hài hòa và tương thích với các quy định pháp luật về kinh tế - xã hội khác.

Đến thời điểm hiện tại, chưa có thông tin chính thức hay dự thảo nào về việc ban hành Luật bảo vệ môi trường mới thay thế Luật năm 2020. Do đó, Luật Bảo vệ Môi trường 2020 vẫn là văn bản pháp luật mới nhất và đang được áp dụng trong lĩnh vực này.

Tổng hợp văn bản hướng dẫn Luật Bảo vệ Môi trường mới nhất

1. Nghị định hướng dẫn Luật Bảo vệ Môi trường 2020

Dưới đây là các nghị định quan trọng, hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020:

• Nghị định 06/2022/NĐ-CP: Quy định các biện pháp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone.
• Nghị định 08/2022/NĐ-CP: Hướng dẫn cụ thể thi hành Luật Bảo vệ Môi trường 2020.
• Nghị định 45/2022/NĐ-CP: Quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.
• Nghị định 27/2023/NĐ-CP: Quy định phí bảo vệ môi trường đối với hoạt động khai thác khoáng sản.

2. Thông tư hướng dẫn Luật Bảo vệ Môi trường 2020

Các thông tư hướng dẫn dưới đây nhằm làm rõ và cụ thể hóa các quy định trong Luật Bảo vệ Môi trường:

• Thông tư 12/2021/TT-BNNPTNT: Hướng dẫn về thu gom và xử lý chất thải chăn nuôi cùng phụ phẩm nông nghiệp tái sử dụng cho mục đích khác.
• Thông tư 20/2021/TT-BYT: Quy định quản lý chất thải y tế trong phạm vi khuôn viên cơ sở y tế.
• Thông tư 15/2021/TT-BXD: Hướng dẫn xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật thu gom và thoát nước thải đô thị, khu dân cư tập trung.
• Thông tư 01/2022/TT-BTNMT: Hướng dẫn ứng phó với biến đổi khí hậu theo quy định của Luật Bảo vệ Môi trường.
• Thông tư 02/2022/TT-BTNMT: Hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ Môi trường.
• Thông tư 17/2022/TT-BTNMT: Quy định kỹ thuật đo đạc, báo cáo, thẩm định các hoạt động giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và kiểm kê khí nhà kính trong lĩnh vực quản lý chất thải.
• Thông tư 17/2022/TT-NHNN: Hướng dẫn quản lý rủi ro môi trường trong hoạt động cấp tín dụng của các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
• Thông tư 06/2023/TT-BTNMT: Hướng dẫn lồng ghép nội dung ứng phó với biến đổi khí hậu vào các chiến lược và quy hoạch phát triển.

Nguyên tắc bảo vệ môi trường

Theo quy định tại Điều 4, Văn bản số 21/VBHN-VPQH, các nguyên tắc cơ bản trong công tác bảo vệ môi trường được xác định như sau:

• Bảo vệ môi trường là quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm chung của mọi cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và từng cá nhân. Mỗi người đều đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn và phát triển môi trường sống.
• Bảo vệ môi trường là nền tảng vững chắc, điều kiện tiên quyết cho sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Môi trường khỏe mạnh chính là cơ sở để xây dựng một xã hội thịnh vượng, ổn định lâu dài.
• Hoạt động bảo vệ môi trường cần được gắn kết chặt chẽ với phát triển kinh tế và quản lý tài nguyên. Việc đánh giá tác động môi trường phải được tiến hành xuyên suốt trong quá trình hoạch định và triển khai các dự án phát triển.
• Bảo vệ môi trường phải đảm bảo sự hài hòa với các mục tiêu an sinh xã hội, bảo vệ quyền trẻ em và thúc đẩy bình đẳng giới. Mọi người đều có quyền được sống trong môi trường sạch, lành mạnh và an toàn.
• Công tác bảo vệ môi trường phải được tiến hành liên tục, minh bạch và công khai, đồng thời ưu tiên việc dự báo, phòng ngừa các nguy cơ ô nhiễm, sự cố và suy thoái môi trường. Quản lý rủi ro môi trường, giảm thiểu phát sinh chất thải và tăng cường tái sử dụng, tái chế nhằm khai thác hiệu quả giá trị từ tài nguyên chất thải là những trọng tâm cần được đặt lên hàng đầu.
• Phương pháp bảo vệ môi trường cần phù hợp với đặc điểm tự nhiên, văn hóa, lịch sử và cơ chế thị trường địa phương, đồng thời phải thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững, đặc biệt chú trọng đến các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
• Nguyên tắc “Người gây hại phải trả chi phí”: Những cá nhân, tổ chức, cộng đồng hưởng lợi từ môi trường có trách nhiệm tài chính trong hoạt động bảo vệ môi trường. Đồng thời, người gây ô nhiễm hoặc làm suy thoái môi trường sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại và thực hiện các biện pháp khắc phục theo quy định của pháp luật.
• Việc bảo vệ môi trường phải đảm bảo không ảnh hưởng tiêu cực đến chủ quyền, an ninh và lợi ích quốc gia, đồng thời chú trọng sự phối hợp bảo vệ môi trường ở cấp khu vực và toàn cầu nhằm xây dựng một thế giới xanh - sạch - bền vững.

Những hành vi nghiêm cấm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường

Theo quy định tại Điều 6 Luật Bảo vệ môi trường 2020, các hành vi sau đây tuyệt đối bị nghiêm cấm nhằm đảm bảo an toàn và bền vững cho môi trường:

• Vận chuyển, chôn lấp, đổ, thải hoặc đốt chất thải rắn và chất thải nguy hại không tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật và các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường.
• Xả thải nước, khí chưa được xử lý đạt chuẩn kỹ thuật môi trường trực tiếp ra môi trường xung quanh.
• Phát tán các chất độc hại, virus gây bệnh có khả năng lây nhiễm cho con người, động vật và vi sinh vật; xả thải xác súc vật chết do dịch bệnh hoặc các tác nhân độc hại gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và hệ sinh thái tự nhiên.
• Gây ra tiếng ồn, rung động vượt mức quy chuẩn kỹ thuật; xả khí, khói, bụi hoặc khí thải có mùi độc hại gây ô nhiễm không khí.
• Triển khai dự án đầu tư hoặc xả thải khi chưa đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định về bảo vệ môi trường.
• Nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất hoặc quá cảnh chất thải từ nước ngoài dưới mọi hình thức, đặc biệt là các chất thải độc hại.
• Nhập khẩu trái phép máy móc, thiết bị đã qua sử dụng với mục đích phá dỡ hoặc tái chế gây ảnh hưởng xấu đến môi trường.
• Không thực hiện các biện pháp phòng ngừa, ứng phó hoặc khắc phục sự cố môi trường theo quy định của pháp luật.
• Che giấu, làm sai lệch thông tin, gian lận trong hoạt động bảo vệ môi trường gây hậu quả nghiêm trọng cho môi trường.
• Sản xuất, kinh doanh các sản phẩm gây nguy hại cho sức khỏe con người, sinh vật và thiên nhiên; sử dụng nguyên liệu, vật liệu xây dựng có chứa chất độc hại vượt quá mức cho phép.
• Sản xuất, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất hoặc tiêu thụ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn trái với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
• Xâm phạm, phá hoại trái phép các di sản thiên nhiên, công trình, thiết bị và phương tiện phục vụ công tác bảo vệ môi trường.
• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vi phạm các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường.

Kết luận

Bảo vệ môi trường không còn là lựa chọn, mà là một điều kiện tiên quyết để đảm bảo sự tồn tại và phát triển lâu dài của loài người. Trong guồng quay của đô thị hóa, công nghiệp hóa và tiêu dùng nhanh, Luật Bảo vệ môi trường chính là bức tường thành pháp lý giúp ngăn chặn sự tàn phá tự nhiên và hướng xã hội đến những giá trị phát triển bền vững.

Việc hiểu biết và tuân thủ luật không chỉ giúp doanh nghiệp tránh được rủi ro pháp lý, người dân sống trong môi trường trong lành hơn, mà còn là bước đi đầu tiên để hình thành một lối sống có ý thức và trách nhiệm – với chính mình, với cộng đồng và với thế hệ tương lai.

Trong thời đại mà cụm từ “phát triển xanh” trở thành xu thế toàn cầu, mỗi cá nhân đều có thể góp phần làm nên sự thay đổi. Dù bạn là một người tiêu dùng thông thái, một doanh nhân hướng đến sản xuất sạch, hay chỉ đơn giản là một công dân yêu thiên nhiên – thì việc hiểu và áp dụng đúng Luật Bảo vệ môi trường chính là hành động thiết thực và mạnh mẽ nhất để cùng nhau kiến tạo một tương lai xanh – nơi con người và thiên nhiên cùng tồn tại trong hòa bình và thịnh vượng.

Giới thiệu về dịch vụ Công ty tư vấn Khánh An

Khánh An tự hào là một trong những đơn vị uy tín cung cấp dịch vụ luật tại Việt Nam. Chúng tôi cam kết mang đến cho Quý Khách hàng các giải pháp pháp lý toàn diện và hiệu quả, đáp ứng đầy đủ nhu cầu và yêu cầu của từng doanh nghiệp cũng như cá nhân.

Các lĩnh vực tư vấn của chúng tôi bao gồm:

• Tư vấn pháp luật doanh nghiệp Việt Nam (bao gồm doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài) và các loại giấy phép con.
• Tư vấn cho các Doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sang các thị trường Singapore, Hồng Kông, BVI,...
• Tư vấn hoàn thiện Hợp đồng, các văn kiện pháp lý cho Doanh nghiệp.

Giá trị cốt lõi của Khánh An

Chúng tôi luôn hướng tới 3 giá trị cốt lõi: UY TÍN – CHẤT LƯỢNG – HIỆU QUẢ CAO. Những giá trị này không chỉ là kim chỉ nam trong hoạt động của chúng tôi mà còn là động lực để chúng tôi không ngừng phát triển. Chúng tôi tự hào khi nhận được những phản hồi tích cực từ Quý Khách hàng, điều này khẳng định chất lượng dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Khánh An sẽ tiếp tục nỗ lực hết mình để mang đến dịch vụ luật tốt nhất, đồng hành cùng sự phát triển bền vững của Quý Khách hàng.

Thông tin liên hệ:

CÔNG TY TNHH TƯ VẤN KHÁNH AN

Website: https://khanhanlaw.com/

Địa chỉ:Toà nhà 88 Tô Vĩnh Diện, Khương Trung, Thanh Xuân, Hà Nội

Hotline: 02466.885.821 hoặc 096.987.7894.

Email: info@khanhanlaw.net

Xem thêm: Thủ tục thành lập công ty ở Hồng Kông