Hợp đồng thông minh (smart contract) theo quy định pháp luật

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với sự ra đời vàphát triển của công nghệ cốt lõi như trí tuệ nhân tạo (AI), big data,blockchain,…đã tác động mạnh mẽ đến nhiều phương diện đời sống của con người.Khoa học pháp lý cũng đang từng bước thích nghi với những tác động đó cùng nhữngkhái niệm, thuật ngữ mới. Một trong những số đó là thuật ngữ hợp đồng thôngminh (smart contract). Vậy hợp đồng thông minh được quy định như thế nào theoquy định pháp luật Việt Nam hiện hành.

Hợp đồngthông minh là gì

Phần lớn các quốc gia trên thế giới hiện nay vẫnchưa thực sự hoàn thiện pháp luật điều chỉnh Hợp đồng thông minh khiến việc thựchiện loại hợp đồng này còn chưa phổ biến do tiềm ẩn nhiều rủi ro.Tại Việt Nam,hợp đồng thông minh chưa được ghi nhận trong bất kỳ văn bản pháp luật nào.

Hợp đồng thông minh là một bước tiến mới mẻ vớicông nghệ phức tạp mà nhiều lập trình viên, các nhà khoa học đã đưa ra nhữngkhái niệm liên quan đến hợp đồng này, tuy nhiên đều không thực sự thỏa đáng vềmặt pháp lý và không được công nhận. Trong khi đó, nhiều quốc gia trên thế giớicũng đã từng đề cập đến khái niệm Smart Contract thông qua một số đạo luậtnhưng các định nghĩa này chỉ dừng lại ở khía cạnh pháp lý và còn chưa phân tíchsâu theo lĩnh vực công nghệ.

Theo viện Tiêu Chuẩn và Công Nghệ Quốc Gia HoaKỳ mô tả: hợp đồng thông minh là bộ sưu tập các mã và dữ liệu được triển khai bằngcách sử dụng giao dịch ký bằng mật mã trên Blockchain. Hợp đồng thông minh cóthể coi là thủ tục lưu trữ bảo mật để thực thi chuyển giao giá trị giữa các bênmột cách nghiêm ngặt, không thể bị thao túng.

Cách hiểu đầy đủ nhất về Hợp đồng thông minhlà: "Hợp đồng thông minh là một giao thức đặc biệt trên máy tính, có khả năng tựđộng thực hiện các điều khoản, thỏa thuận giữa các bên trong hợp đồng dựa trênsự hỗ trợ của nền tảng công nghệ Blockchain – mạng lưới phân tán, phi tậptrung. Các điều khoản trong loại hợp đồng này tương đương với một hợp đồng cógiá trị pháp lý và được ghi lại dưới ngôn ngữ của lập trình.”

Hiệu lựcpháp lý của hợp đồng thông minh

Hợp đồng thông minh có hiệu lực pháp lý haykhông? Hiện nay đang tồn tại hai quan điểm như sau:

Quan điểm 1: Có hiệu lực pháp lý.

Hợp đồng thông minh được xem xét về mặt tư cáchpháp lý giống như hợp đồng truyền thống. Trong trường hợp này, về bản chất, Hợpđồng thông minh cũng là một giao dịch dân sự. Do đó để Hợp đồng thông minh cóhiệu lực cần thoả mãn 3 yếu tố:

Chủ thể tham gia giao dịch phải có năng lựcpháp luật, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch;

Chủ thể tham gia giao dịch hoàn toàn tự nguyện;

Điều kiện về mục đíchvà nội dung của giao dịch dân sự phải phù hợp với pháp luật

Quan điểm 2: Không có hiệu lực pháp lý.

Nhiều học giả pháp lý cho rằng Smart Contractkhông phải là thỏa thuận pháp lý, không nhất thiết tạo thành thỏa thuận ràng buộchợp lệ theo quy định của luật. Hợp đồng thông minh là phương tiện mà dựa vàonó, người tham gia sẽ thực hiện các nghĩa vụ bắt nguồn từ các thỏa thuận cụ thể.

Với vai trò là phương thức phụ trợ hợp đồng, hợpđồng thông minh có thể được coi là một chương trình máy tính và thuộc đối tượngđiều chỉnh của pháp luật về sở hữu trí tuệ. Nói cách khác, trong trường hợpnày, Hợp đồng thông minh không có hiệu lực pháp lý. Khi xảy ra tranh chấp phátsinh, bạn sẽ không được bảo vệ quyền lợi của mình.

Ưu nhượcđiểm của Hợp đồng thông minh

Ưu điểm

Tiếtkiệm chi phí và thời gian: Hợp đồng thông minh sử dụng các ngôn ngữlập trình, code phần mềm để tự động hóa các điều khoản, tiết kiệm được rất nhiềuthời gian cho những công việc không cần thiết.

Tínhminh bạch, rõ ràng: Có thể truy dấu ra nguồn gốc của tất cả cácgiao dịch, nhưng hoàn toàn không thể đảo nghịch giao dịch và mọi giao dịch đềusẽ được ghi nhận trên blockchain cực kỳ rõ ràng.

Nhanhgọn, tiện lợi: Có thể thiết lập và thực thi 1 hợp đồng chỉtrong vài giây, thiết lập cho nhiều người cùng 1 lúc và dùng đi dùng lại nhiềulần.

Nhược điểm

Rủi rotừ internet: Mặc dù rất an toàn nhưng vẫn có nguy cơ bị tấncông bởi hacker nếu bị lộ các thông tin quan trọng.

Tínhpháp lý: Nếu có tranh chấp phát sinh, quyền lợi của các bên khôngđược đảm bảo vì pháp luật của các nước vẫn chưa có quy định rõ ràng về quản lýhợp đồng thông minh. Việt Nam là một trong những nước chưa có quy định về smartcontract.

Tham khảo:

Dịch vụ soạn thảo/review hợp đồng và văn bảnquy định nội bộ

UY TÍN – CHẤT LƯỢNG – HIỆU QUẢCAO là những giá trị chúng tôi mang tớicho quý khách. Rất mong nhận được phản hồi tích cực từ phía khách hàng dành choKhánh An để chúng tôi có thể phát triển tiếp và giúp Quý khách nhiều hơn.

Thông tin liên hệ:

CÔNG TY TNHH TƯ VẤN KHÁNH AN

Địa chỉ: Số 88 Tô Vĩnh Diện, Khương Trung, Thanh Xuân, Hà Nội

Hotline:02466.885.821 hoặc 096.987.7894

Email:info@khanhanlaw.net

Website:https://khanhanlaw.com/