Những hành vi nào được coi là bạo lực gia đình?

Bạo lực gia đình không chỉ là một vấn đề xã hội nhức nhối mà còn là mối đe dọa nghiêm trọng đến hạnh phúc gia đình và sự phát triển của xã hội. Dù đã có nhiều biện pháp phòng chống, tình trạng bạo lực gia đình vẫn tiếp diễn dưới nhiều hình thức khác nhau, từ những hành vi rõ ràng như đánh đập, xúc phạm đến những hình thức tinh vi hơn như kiểm soát tài chính, cô lập xã hội hay bạo lực tinh thần. Nhiều nạn nhân không nhận ra rằng mình đang bị bạo hành, bởi họ không hiểu rõ những hành vi nào được pháp luật coi là bạo lực gia đình. Chính vì vậy, việc nâng cao nhận thức về vấn đề này là điều vô cùng quan trọng để bảo vệ quyền lợi của bản thân và những người xung quanh.

Theo quy định pháp luật Việt Nam, bạo lực gia đình không chỉ dừng lại ở hành vi xâm phạm thân thể mà còn bao gồm nhiều dạng khác nhau như hành hạ tinh thần, ép buộc kinh tế hay kiểm soát hành vi. Điều đáng nói là bạo lực gia đình không chỉ diễn ra giữa vợ chồng mà còn có thể xảy ra giữa cha mẹ và con cái, giữa anh chị em ruột hoặc thậm chí giữa những người có quan hệ nuôi dưỡng, chăm sóc. Hậu quả của bạo lực gia đình không chỉ gây tổn thương về mặt thể chất mà còn để lại những vết sẹo tâm lý kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và sự phát triển của các thành viên trong gia đình, đặc biệt là trẻ em.

Vậy, những hành vi nào được coi là bạo lực gia đình? Làm thế nào để nhận diện và ngăn chặn kịp thời? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các hình thức bạo lực gia đình theo quy định pháp luật, những hậu quả mà nó gây ra và các biện pháp bảo vệ nạn nhân. Nắm rõ những thông tin này không chỉ giúp bạn tự bảo vệ bản thân mà còn có thể hỗ trợ những người xung quanh thoát khỏi tình trạng bạo lực, góp phần xây dựng một xã hội an toàn và văn minh hơn.

Bạo lực gia đình là gì?

Theo Khoản 1, Điều 2 của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022, bạo lực gia đình được hiểu là hành vi cố ý của một thành viên trong gia đình nhằm gây tổn hại hoặc đe dọa gây tổn hại về thể chất, tinh thần, tình dục hoặc kinh tế đối với thành viên khác.

Nói cách khác, bạo lực gia đình không chỉ giới hạn ở hành vi xâm hại thân thể, mà còn bao gồm áp lực tâm lý, kiểm soát tài chính hoặc xâm phạm quyền tự do cá nhân, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự an toàn và hạnh phúc của gia đình.

Hành vi bạo lực gia đình – Những hành vi bị nghiêm cấm theo luật

Theo Điều 3 của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022, có 16 hành vi được xác định là bạo lực gia đình, bao gồm:

• Xâm hại thể chất: Hành hạ, ngược đãi, đánh đập, đe dọa hoặc có hành vi cố ý khác gây tổn hại đến sức khỏe, tính mạng của thành viên trong gia đình.
• Xúc phạm danh dự, nhân phẩm: Lăng mạ, chì chiết hoặc thực hiện các hành vi cố ý khác nhằm hạ thấp danh dự, nhân phẩm của người khác.
• Gây áp lực tâm lý: Cưỡng ép thành viên gia đình chứng kiến cảnh bạo lực đối với người khác hoặc động vật nhằm đe dọa tinh thần.
• Bỏ mặc, không chăm sóc: Không thực hiện nghĩa vụ nuôi dưỡng, chăm sóc đối với trẻ em, phụ nữ mang thai, phụ nữ nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người cao tuổi, người khuyết tật hoặc người không có khả năng tự chăm sóc.
• Phân biệt, kỳ thị: Đối xử bất công dựa trên ngoại hình, giới tính, năng lực hoặc các đặc điểm cá nhân khác.
• Cô lập, kiểm soát: Ngăn cản thành viên gia đình gặp gỡ người thân, thiết lập quan hệ xã hội lành mạnh hoặc có hành vi khác nhằm gây áp lực tâm lý liên tục.
• Cản trở quyền và nghĩa vụ gia đình: Gây trở ngại trong mối quan hệ giữa ông bà và cháu, cha mẹ và con, vợ và chồng, anh chị em ruột với nhau.
• Xâm phạm quyền riêng tư: Tiết lộ hoặc phát tán thông tin cá nhân, bí mật gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác.
• Xâm hại tình dục: Cưỡng ép vợ/chồng quan hệ trái ý muốn hoặc ép buộc xem, nghe nội dung khiêu dâm, kích động bạo lực.
• Ép buộc hôn nhân, mang thai: Cưỡng ép hoặc cản trở việc kết hôn, ly hôn hợp pháp; ép buộc mang thai, phá thai hoặc lựa chọn giới tính thai nhi.
• Xâm phạm tài sản: Chiếm đoạt, phá hủy tài sản chung hoặc tài sản riêng của thành viên trong gia đình.
• Bóc lột, kiểm soát tài chính: Ép buộc thành viên gia đình làm việc quá sức, đóng góp tài chính vượt khả năng hoặc kiểm soát tài sản, thu nhập nhằm tạo sự lệ thuộc vật chất, tinh thần.
• Giam cầm, cô lập: Hạn chế tự do, nhốt giữ thành viên gia đình trái ý muốn.
• Trục xuất trái pháp luật: Cưỡng ép người thân rời khỏi nơi ở hợp pháp mà không có căn cứ pháp lý chính đáng.

Bạo lực gia đình không chỉ để lại hậu quả nghiêm trọng về thể chất mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tinh thần, hạnh phúc gia đình và sự phát triển của xã hội. Do đó, mỗi cá nhân cần nâng cao nhận thức và chủ động lên tiếng để bảo vệ bản thân cũng như những người xung quanh.

Những hành vi bị nghiêm cấm trong phòng, chống bạo lực gia đình

Theo Điều 5 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022, các hành vi sau đây bị nghiêm cấm tuyệt đối nhằm bảo vệ quyền lợi của các thành viên trong gia đình và duy trì sự công bằng trong xã hội:

• Thực hiện hành vi bạo lực gia đình: Bao gồm tất cả các hành vi được quy định tại Điều 3 của luật, như xâm hại thể chất, tinh thần, tình dục, kinh tế đối với thành viên gia đình.
• Kích động hoặc hỗ trợ bạo lực gia đình: Xúi giục, lôi kéo, dụ dỗ, cưỡng ép hoặc giúp sức cho người khác thực hiện hành vi bạo lực gia đình dưới bất kỳ hình thức nào.
• Truyền bá nội dung kích động bạo lực: Sử dụng, phát tán thông tin, hình ảnh, âm thanh hoặc tài liệu có nội dung khuyến khích, cổ súy hành vi bạo lực trong gia đình.
• Trả thù hoặc đe dọa người tố giác: Gây áp lực, trả đũa đối với những người đã giúp đỡ nạn nhân, tố giác, báo tin hoặc ngăn chặn hành vi bạo lực gia đình.
• Cản trở quá trình ngăn chặn và xử lý bạo lực: Gây khó khăn cho việc phát hiện, báo cáo, tố giác và xử lý hành vi bạo lực gia đình theo quy định pháp luật.
• Lợi dụng hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình để vi phạm pháp luật: Sử dụng danh nghĩa bảo vệ nạn nhân để thực hiện các hành vi trái pháp luật hoặc trục lợi cá nhân.
• Bao che, dung túng hành vi bạo lực: Không xử lý hoặc xử lý không đúng quy định pháp luật đối với hành vi bạo lực gia đình, tạo điều kiện cho tình trạng này tiếp diễn.

Việc nghiêm cấm các hành vi trên không chỉ nhằm bảo vệ nạn nhân mà còn góp phần xây dựng một xã hội văn minh, nơi mọi cá nhân được sống trong môi trường gia đình an toàn và lành mạnh.

Quyền lợi của nạn nhân trong các vụ bạo lực gia đình

Theo Khoản 1 Điều 9 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022, nạn nhân của bạo lực gia đình có các quyền sau đây nhằm bảo vệ bản thân và đảm bảo công bằng trong quá trình xử lý vụ việc:

• Quyền yêu cầu bảo vệ: Nạn nhân có quyền đề nghị cá nhân hoặc cơ quan có thẩm quyền can thiệp để bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm cũng như các quyền lợi hợp pháp khác.
• Quyền yêu cầu áp dụng biện pháp ngăn chặn: Được đề xuất áp dụng các biện pháp bảo vệ nhằm chấm dứt hành vi bạo lực gia đình một cách kịp thời.
• Quyền bảo mật thông tin: Được sắp xếp nơi tạm lánh an toàn và yêu cầu giữ bí mật về địa điểm này, cũng như bảo vệ thông tin cá nhân và đời tư của mình.
• Quyền nhận hỗ trợ tâm lý và pháp lý: Được tư vấn tâm lý, rèn luyện kỹ năng đối phó với bạo lực gia đình, đồng thời có quyền tiếp cận các dịch vụ trợ giúp pháp lý, hỗ trợ xã hội và chăm sóc y tế.
• Quyền yêu cầu bồi thường: Nạn nhân có thể yêu cầu người gây bạo lực bồi thường thiệt hại về sức khỏe, danh dự, nhân phẩm và tài sản do hành vi bạo lực gây ra.
• Quyền được thông tin: Được cung cấp thông tin đầy đủ về các quyền, nghĩa vụ và quá trình giải quyết tranh chấp trong gia đình cũng như biện pháp xử lý hành vi bạo lực gia đình.
• Quyền tố cáo và khởi kiện: Có quyền khiếu nại, khởi kiện hoặc tố giác hành vi bạo lực gia đình, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình theo quy định pháp luật.

Việc bảo vệ quyền lợi của nạn nhân không chỉ giúp họ vượt qua tổn thương mà còn góp phần xây dựng một môi trường gia đình an toàn, lành mạnh và công bằng hơn.

Nguyên nhân và hậu quả của bạo lực gia đình

1. Nguyên nhân

Bạo lực gia đình có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng chủ yếu đến từ những yếu tố sau:

• Tệ nạn xã hội: Việc lạm dụng rượu bia, ma túy, cờ bạc… là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến bạo lực gia đình. Khi rơi vào vòng xoáy của những tệ nạn này, con người dễ mất kiểm soát hành vi, có xu hướng sử dụng bạo lực để trút giận, gây tổn thương cả về thể chất lẫn tinh thần cho các thành viên trong gia đình.
• Áp lực kinh tế: Những khó khăn về tài chính có thể tạo ra căng thẳng, áp lực trong gia đình. Khi không tìm được hướng giải quyết, nhiều người có thể phản ứng tiêu cực bằng cách trút giận lên vợ, chồng hoặc con cái, dẫn đến tình trạng bạo lực. Tuy nhiên, không phải gia đình nào có thu nhập thấp cũng xảy ra bạo lực, mà điều này phụ thuộc nhiều vào cách kiểm soát cảm xúc và quản lý tình huống của từng người.
• Nhận thức lệch lạc về gia đình và giới tính: Quan niệm trọng nam khinh nữ, bất bình đẳng giới hay suy nghĩ cho rằng bạo lực là một phần tất yếu trong đời sống hôn nhân khiến tình trạng bạo lực gia đình tiếp diễn qua nhiều thế hệ. Những tư tưởng này không chỉ làm gia tăng bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của xã hội.

2. Hậu quả

Bạo lực gia đình không chỉ gây tổn thương trực tiếp đến nạn nhân mà còn để lại những hệ lụy nghiêm trọng đối với toàn xã hội.

Đối với nạn nhân:

• Ảnh hưởng nặng nề về thể chất và tinh thần, có thể dẫn đến thương tật suốt đời hoặc thậm chí mất mạng.
• Tinh thần suy sụp, lo âu, trầm cảm kéo dài, trong nhiều trường hợp có thể dẫn đến ý định tự tử.
• Mất đi sự tự tin, cảm giác an toàn và khó xây dựng lại cuộc sống bình thường.

Đối với người gây bạo lực:

• Làm rạn nứt hoặc phá vỡ hoàn toàn mối quan hệ gia đình, mất đi sự yêu thương, tôn trọng từ người thân.
• Thường xuyên sống trong cảm giác hối hận, dằn vặt, thậm chí bị ảnh hưởng tâm lý nghiêm trọng.
• Có nguy cơ đối mặt với các hình thức xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Đối với trẻ em:

• Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực có thể bị ám ảnh, dẫn đến rối loạn tâm lý, suy giảm sự phát triển trí tuệ và nhân cách.
• Nhiều em có xu hướng tái hiện hành vi bạo lực khi trưởng thành, tạo nên vòng lặp tiêu cực cho xã hội.
• Trẻ dễ sa ngã vào các tệ nạn như bỏ học, nghiện ngập, phạm tội do thiếu sự định hướng và yêu thương từ gia đình.

Bạo lực gia đình không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn là một vấn đề xã hội cần được ngăn chặn. Việc nâng cao nhận thức, giáo dục về bình đẳng giới, hỗ trợ tâm lý và pháp lý cho nạn nhân chính là những giải pháp quan trọng để hạn chế tình trạng này và xây dựng một môi trường gia đình an toàn, hạnh phúc hơn.

Cách xử lý khi đối mặt với bạo lực gia đình

Bạo lực gia đình không chỉ gây tổn hại trực tiếp đến nạn nhân mà còn ảnh hưởng đến gia đình và cộng đồng. Việc hiểu rõ cách xử lý khi trở thành nạn nhân hoặc chứng kiến hành vi bạo lực là vô cùng quan trọng.

1. Nạn nhân cần làm gì?

Nếu đang là nạn nhân của bạo lực gia đình, điều quan trọng nhất là bảo vệ bản thân khỏi nguy hiểm. Dưới đây là những bước cần thực hiện:

Hạn chế đối đầu trực tiếp: Nếu người có hành vi bạo lực thường xuyên mất kiểm soát, hãy cố gắng tránh đối đầu để giảm thiểu nguy cơ xung đột.

Tìm kiếm sự hỗ trợ: Khi không thể tự bảo vệ mình, hãy liên hệ ngay với các cơ quan có thẩm quyền để được hỗ trợ, bao gồm:

• Ủy ban Nhân dân cấp xã nơi xảy ra vụ việc.
• Công an hoặc đồn biên phòng gần nhất.
• Trường học (nếu nạn nhân là học sinh, sinh viên).
• Trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố hoặc ban công tác mặt trận tại khu vực sinh sống.
• Tổ chức chính trị - xã hội cấp xã để nhận được hỗ trợ cần thiết.

Ghi nhớ số điện thoại khẩn cấp: Hãy lưu lại các số tổng đài hỗ trợ bạo lực gia đình để có thể liên hệ khi cần thiết. Ngoài ra, theo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, sắp tới sẽ có tổng đài điện thoại quốc gia để hỗ trợ nạn nhân một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.

2. Khi chứng kiến bạo lực gia đình, nên làm gì?

Chứng kiến một hành vi bạo lực gia đình đòi hỏi sự can thiệp kịp thời nhằm bảo vệ nạn nhân và ngăn chặn những hậu quả nghiêm trọng. Dưới đây là những việc bạn có thể làm:

• Báo ngay cho cơ quan chức năng: Nếu phát hiện hành vi bạo lực gia đình, hãy tố giác với công an, ủy ban nhân dân hoặc tổ chức bảo vệ quyền lợi nạn nhân để can thiệp kịp thời.
• Hỗ trợ nạn nhân: Nếu có thể, hãy giúp đỡ nạn nhân bằng cách cung cấp nơi trú ẩn tạm thời, khuyên họ tìm kiếm sự giúp đỡ hoặc hỗ trợ về tâm lý.
• Tham gia vào các hoạt động phòng chống bạo lực gia đình: Cộng đồng có vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn bạo lực gia đình. Hãy cùng nâng cao nhận thức và khuyến khích mọi người lên tiếng khi phát hiện hành vi sai trái.
• Giữ gìn hòa khí trong gia đình: Với những người thân trong gia đình, hãy nhắc nhở họ tuân thủ các quy định về phòng, chống bạo lực. Nếu xảy ra mâu thuẫn, nên chủ động hòa giải để tránh leo thang thành bạo lực. Trong trường hợp đã có hành vi bạo lực, hãy yêu cầu người gây bạo lực dừng ngay hành động sai trái của họ.

Việc chung tay ngăn chặn bạo lực gia đình không chỉ giúp bảo vệ nạn nhân mà còn góp phần xây dựng một xã hội an toàn, văn minh hơn.

Bạo lực gia đình có dẫn đến án tù không?

Bạo lực gia đình không chỉ là hành vi vi phạm đạo đức mà trong nhiều trường hợp còn có thể bị xử lý hình sự. Nếu mức độ nghiêm trọng đủ để cấu thành tội phạm, người thực hiện hành vi này có thể phải chịu án tù theo quy định của Bộ luật Hình sự. Một số tội danh có thể áp dụng bao gồm:

• Tội hành hạ người khác (Điều 140): Hình phạt cao nhất có thể lên đến 3 năm tù đối với người có hành vi bạo hành, gây đau đớn về thể xác hoặc tinh thần cho người khác một cách thường xuyên.
• Tội ngược đãi hoặc hành hạ người thân (Điều 185): Nếu bạo lực gia đình nhắm vào ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình, mức phạt tù có thể lên tới 5 năm.
• Tội bức tử (Điều 130): Nếu hành vi bạo lực gia đình dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như khiến nạn nhân tự sát hoặc rơi vào tình trạng tổn thương nghiêm trọng về tinh thần, người phạm tội có thể đối mặt với mức án tối đa 12 năm tù.

Như vậy, tùy theo tính chất và mức độ nghiêm trọng của hành vi bạo lực gia đình, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chịu mức án tương ứng theo quy định của pháp luật.

Kết luận

Bạo lực gia đình không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn là một vấn đề xã hội nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tinh thần và hạnh phúc của các thành viên trong gia đình. Những hành vi như bạo lực thể chất, bạo lực tinh thần, bạo lực kinh tế và bạo lực tình dục đều gây ra những hậu quả nặng nề, không chỉ đối với nạn nhân mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển của cả cộng đồng.

Ở Việt Nam, pháp luật đã có những quy định nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn và xử lý các hành vi bạo lực gia đình. Tuy nhiên, để thực sự đẩy lùi vấn nạn này, không chỉ cần sự can thiệp từ cơ quan chức năng mà còn cần sự chung tay của mỗi cá nhân và tổ chức trong xã hội. Việc nâng cao nhận thức, mạnh dạn lên tiếng và tìm kiếm sự trợ giúp khi cần thiết là những bước quan trọng để bảo vệ bản thân và những người thân yêu khỏi bạo lực gia đình.

Đừng để bạo lực gia đình tiếp diễn – hãy hành động ngay hôm nay! Liên hệ với Khánh An Law để được tư vấn chi tiết và bảo vệ quyền lợi của mình một cách kịp thời, hiệu quả.

Giới thiệu về dịch vụ Công ty tư vấn Khánh An

Khánh An tự hào là một trong những đơn vị uy tín cung cấp dịch vụ luật tại Việt Nam. Chúng tôi cam kết mang đến cho Quý Khách hàng các giải pháp pháp lý toàn diện và hiệu quả, đáp ứng đầy đủ nhu cầu và yêu cầu của từng doanh nghiệp cũng như cá nhân.

Các lĩnh vực tư vấn của chúng tôi bao gồm:

• Tư vấn pháp luật doanh nghiệp Việt Nam (bao gồm doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài) và các loại giấy phép con.
• Tư vấn cho các Doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sang các thị trường Singapore, Hồng Kông, BVI,...
• Tư vấn hoàn thiện Hợp đồng, các văn kiện pháp lý cho Doanh nghiệp.

Giá trị cốt lõi của Khánh An

Chúng tôi luôn hướng tới 3 giá trị cốt lõi: UY TÍN – CHẤT LƯỢNG – HIỆU QUẢ CAO. Những giá trị này không chỉ là kim chỉ nam trong hoạt động của chúng tôi mà còn là động lực để chúng tôi không ngừng phát triển. Chúng tôi tự hào khi nhận được những phản hồi tích cực từ Quý Khách hàng, điều này khẳng định chất lượng dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Khánh An sẽ tiếp tục nỗ lực hết mình để mang đến dịch vụ luật tốt nhất, đồng hành cùng sự phát triển bền vững của Quý Khách hàng.

Thông tin liên hệ:

CÔNG TY TNHH TƯ VẤN KHÁNH AN

Website: https://khanhanlaw.com/

Địa chỉ:Toà nhà 88 Tô Vĩnh Diện, Khương Trung, Thanh Xuân, Hà Nội

Hotline: 02466.885.821 hoặc 096.987.7894.

Email: info@khanhanlaw.net

Xem thêm: Thủ tục thành lập Viện nghiên cứu khoa học công nghệ năm 2025